جایگاه آیه 21 سوره روم (آیه مودت و رحمت) در استنباط فقهی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار دانشکده حقوق دانشگاه قم

چکیده

مهم ترین منبع از میان منابع اجتهاد در فقه فرقین، قرآن کریم است. با وجود کمی شمار آیات فقهی قرآن از نقطه نظر مشهور علمای اسلام، قرآن کریم همچنان به حسب رتبه در فرایند اجتهاد نزد فقهای اسلام، پیشتاز است. با این وصف از انتقادات مطرح در مورد تفقه در فقه امامیه حتی از سوی خود فقیهان این مکتب،، کم اعتنایی به قرآن کریم در فرآیند استنباط جدا از مهجور ماندن قرآن در جوامع اسلامی است. است. مقاله حاضر تک نگاشته ای از طراحی کلان نویسنده است که برسی مراجعه به قرآن را از سوی فقهای اسلام با تاکید بر فقه امامیه در آیات مربوط به موضوع حیاتی خانواده، وجهه همت خود ساخته است. مقاله حاضر عمدتا با تکیه بر روش فقهی و استفاده از منابع کتابخانه ای تک نگاشته ای از طرحی کلان است که برسی مراجعه به قرآن را از سوی فقها در آیات مربوط به موضوع حیاتی خانواده، وجهه همت خود ساخته است. هدف کلی آن است که مشخص شود: اولا) این گونه نبوده است که قرآن در مباحث فقهی مورد بی اعتنایی فقها باشد و ثانیا) لازم است ظرفیت نقش آفرینی بیشتر قرآن در موضوعات اساسی مورد توجه قرار گیرد. با همین راهبرد است که در این مقاله با مراجعه به میراث فقه اسلامی به ویژه فقه امامیه از آغاز تا زمان حاضر تلاش کرده ایم توجه جدی فقهای اسلام به قرآن کریم در موضوعات مهمی از فقه خانواده را که مستفاد از آیه 21 سوره روم است و از آن به آیه مودت و ر حمت یاد کرده ایم، ضمن اشاره به توجه فقها به این مفاهیم در مبادی تصوریه، تمرکز خود را بر تاثیر این مفاهیم بر احکام فرعی فقهی چون: عدم جواز نکاح با کافره و عدم اجرای حد قطع در سرقت زوجین از اموال یکدیگر نشان دهیم و زمینه حضور واقعی و غیر شعاری بیشتر این کتاب مقدس را در استنباط فقهی هموار نماییم.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The position of verse 21 of Surah Ar-Rum (the verse of affection and mercy) in jurisprudential inference

نویسنده [English]

  • Seyed Mahdi Dadmarzi
Associate Professor of Law Faculty of Qom University
چکیده [English]

Despite the small number of jurisprudential verses of the Quran, from the point of view of renowned Islamic scholars, the Holy Quran is considered the most important source in the process of ijtihad by both sects. One of the objections to the consensus in Imami jurisprudence is the lack of attention to the Holy Quran in inference. The present article is a monograph of the author's grand design, which has made the examination of the reference to the Quran by jurists in verses related to the vital issue of the family the focus of his efforts. In this article, by referring to the heritage of Islamic jurisprudence, especially Imami jurisprudence from the beginning to the present time, we have tried to show the serious attention of Islamic jurists to the Holy Quran in important issues of family jurisprudence, which is derived from verse 21 of Surah Ar-Rum, by introducing subsidiary rulings such as: the impermissibility of marriage with a non-Muslim and the failure to implement the hadd qat in the theft of each other's property by spouses, and to pave the way for a more real and non-slogan presence of this holy book in jurisprudential inference.holy book in jurisprudential inference

کلیدواژه‌ها [English]

  • Quran
  • Ijtihad
  • Fiqh al-Asr
  • Islamic family law
  • Affection and mercy